Κως, Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο (Χάνι), 9 Αυγούστου 2023
Αξιότιμοι επίσημοι καλεσμένοι
Κυρίες και Κύριοι, αγαπητοί συμπατριώτες
Είναι χαρά μου που βρίσκομαι απόψε εδώ εκπροσωπώντας την Ένωση
Κώων Αθηνών «Ο Ιπποκράτης» η οποία τον περασμένο χρόνο, το 2022,
συμπλήρωσε 100 χρόνια από την ίδρυσή της.
Τη σημερινή μας εκδήλωση, την οποία συνδιοργανώνουμε μαζί με τον
Πνευματικό Όμιλο Κω «Ο Φιλητάς» στο πλαίσιο των Ιπποκρατείων 2023,
αλλιώς την είχαμε προγραμματίσει αλλά η ζωή αλλιώς τα έφερε. Είχε
κανονιστεί να μιλήσει ο Βασίλης Χατζηβασιλείου για τη συμβολή Κώων και
άλλων Δωδεκανησίων στους αγώνες για την απελευθέρωση της
Δωδεκανήσου.
Ο Βασίλης Χατζηβασιλείου, δυστυχώς, δεν είναι πια μαζί μας.
Έτσι σήμερα, αντί να μιλήσει ο ίδιος, θα μιλήσουμε εμείς γι αυτόν.
Δικηγόρος και συγγραφέας, αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ζωής του στην
ενασχόληση του με την τοπική ιστορία της Κω. Το μεράκι, το ιδιαίτερο
ενδιαφέρον και η δράση του συνέβαλαν στο να αναδειχθούν οι πολιτιστικές
και πνευματικές αξίες της παράδοσης της Κω.
Για τη ζωή και το έργο του Βασίλη Χατζηβασιλείου μίλησαν οι προλαλήσαντες.
Εγώ σήμερα, ως εκπρόσωπος της Ένωσης Κώων Αθηνών «Ο
Ιπποκράτης», θα αναφερθώ σε ένα πόνημα του που αφορά την Ιστορία του
Συλλόγου μας και δημοσιεύτηκε στον Δ΄ τόμο των Κωακών το 1993, ως
αφιέρωμα για τα 70 χρόνια της Ένωσης.
Στις 33 σελίδες της εργασίας του, ο Βασίλης Χατζηβασιλείου αναφέρεται στις
δραστηριότητες της «Γενικής Ένωσης Κώων Αθηνών», όπως αρχικά
ονομαζόταν το σωματείο που ως έμβλημά του είχε τον Ιπποκράτη και σκοπό
του την οικονομική αρωγή των απανταχού Κώων καθώς και την υποστήριξη
για την πνευματική και υλική τους ανάπτυξη. Ιδρύθηκε στη Αθήνα το 1922
από Κώους μετανάστες ,που δυσαρεστημένοι από την κατάσταση που
επικρατούσε στο νησί λόγω της Ιταλικής Κατοχής, κατέφυγαν στην Αθήνα.
Το Σωματείο αυτό, με την πάροδο των χρόνων, θα γίνει η εστία γύρω από
την οποία θα συσπειρωθεί η Κωακή Παροικία της Αθήνας και του Πειραιά
ιδιαίτερα κατά τα χρόνια της Ιταλοφασιστικής κυριαρχίας στα Δωδεκάνησα.
Ο Βασίλης Χατζηβασιλείου αναφέρεται στις δραστηριότητες της Γενικής
Ένωσης Κώων από την ίδρυσή της μέχρι την Ενσωμάτωση των
Δωδεκανήσων με την Ελλάδα.
Ο συγγραφέας άντλησε τα στοιχεία του από τη γραπτή μαρτυρία των
Πρακτικών των Γενικών Συνελεύσεων και των συνεδριάσεων του Διοικητικού
Συμβουλίου, το βιβλίο των οποίων του είχε διαθέσει για έρευνα ο τότε
Πρόεδρος της Ένωσης, Φίλιππος Καλλούδης. Πρόκειται για το παλαιότερο
βιβλίο πρακτικών που σώζεται στην Ένωση. Στις σελίδες του βιβλίου
καταχωρούνται πρακτικά των ετών από το 1928 ως το 1986.
Ο Χατζηβασιλείου μελέτησε κυρίως την περίοδο 1940 – 1946.Αρχικά, στο
βιβλίο των πρακτικών συναντούμε σημαντικές αποφάσεις που έχουν να
κάνουν με την κινητοποίηση των μελών του Συλλόγου μας για συντονισμένη
πατριωτική δράση κατά τη διάρκεια της εμπόλεμης κατάστασης της χώρας
μας ,την περίοδο 1940-41.
Στη συνέχεια, και παρά τα χρονικά κενά που παρατηρούνται στα πρακτικά του
συλλόγου, γίνεται φανερή η προσπάθεια των μελών του κατά την περίοδο
1944-46 να συνεχίσουν τη συλλογική τους δράση μέσα από την Ένωση και
να συνδράμουν ενεργά στον αγώνα για την απελευθέρωση της
Δωδεκανήσου, προσφέροντας παντοιοτρόπως την αρωγή τους στους
συμπατριώτες τους στην Αθήνα και στη γενέτειρα Κω . Στο χρονικό αυτό
σημείο σταματά και το πόνημα του Βασίλη Χατζηβασιλείου.
Δε θέλω να σας κουράσω αναφερόμενη σε περαιτέρω λεπτομέρειες .
Αν κάποιος διαβάσει την εργασία αυτή, θα αναγνωρίσει τον σεβασμό με τον
οποίο κάθε φορά ο συγγραφέας προσεγγίζει τα ιστορικά στοιχεία που έχει
στη διάθεσή του.
Εμείς σήμερα ως διοικητικό συμβούλιο της Ένωσης Κώων Αθηνών « ο
Ιπποκράτης», θεωρούμε ότι οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ στον άνθρωπο
που με το έργο του μας βοήθησε να γνωρίσουμε την πτυχές της ιστορίας
του τόπου μας, δημιουργώντας μας συγχρόνως και την ευθύνη να
προσφέρουμε κι εμείς στον πολιτισμό του τόπου καταγωγής μας, την Κω,
ό,τι ο καθένας από μας μπορεί.
Η Ένωση Κώων Αθηνών τίμησε τον αείμνηστο Βασίλη Χατζηβασιλείου επί
προεδρίας της κ. Ευαγγελίας Κεφαλιανού- Μπούρα. Αθρόα υπήρξε τότε η
προσέλευση των αρχών της Κω και των συμπατριωτών μας της παροικίας
της Αθήνας.
Τελειώνοντας θέλω να καταθέσω κάτι προσωπικό. Τον Βασίλη
Χατζηβασιλείου προσωπικά τον γνώριζα ελάχιστα. Μου τον είχαν συστήσει
μια φορά και είχα συζητήσει για λίγο μαζί του, όταν ήμουν φοιτήτρια της
Φιλοσοφικής κι εκείνος δεν είχε εκδώσει ακόμη την Ιστορία της νήσου Κω.
Έκτοτε δεν είχα την ευκαιρία να τον ξανασυναντήσω αλλά κάθε φορά που
ήθελα κάποια πληροφορία για την Ιστορία της Κω, ανέτρεχα στο έργο του και
είχα τη σιγουριά ότι αυτό που θα διάβαζα θα ήταν αξιόπιστο.
Μπορεί ο Βασίλης Χατζηβασιλείου να μην είναι πια μαζί μας με τη φυσική
του παρουσία, αλλά θα είναι πάντα παρών με το έργο του. Αιωνία του η
μνήμη.